Με αφορμή δύο σημερινές αναρτήσεις φίλων για κουβέντες που λένε κάποιοι γονείς στα παιδιά τους με στόχο να οριοθετήσουν την συμπεριφορά τους, εξηγώ γιατί τέτοιες κουβέντες είναι επιβλαβείς.
Τα δύο παραδείγματα στις αναρτήσεις των φίλων αναφέρονται σε γονείς που είπαν: “Μην πας απ’ εκεί, έχει λύκο”, και “σταμάτα τις αταξίες αλλιώς θα σε πιάσει η αστυνομία”. Παρόμοια υπάρχουν πολλά: “μην κουνάς τα πόδια όταν τρως αλλιώς θα πεθάνει η μαμά” και πολλές άλλες ανοησίες.
Σημαντικότερος και βασικότερος λόγος που δεν πρέπει να λέμε τέτοια στα παιδιά μας είναι ότι αυτού του τύπου σχόλια αποτελούν ψυχολογικό έλεγχο (προσπάθειες αλλαγής της συμπεριφοράς με άσκηση ψυχολογικής πίεσης). Επιπλέον η χρήση ψυχολογικού ελέγχου έχει πολύ επιβλαβείς και πολλές φορές ανεπανόρθωτες επιπτώσεις όπως:
- δημιουργεί φοβίες και παράλογες δυσλειτουργικές πεποιθήσεις στα παιδιά μας για τον κόσμο και τη ζωή,
- δεν βοηθά τα παιδιά να αποκτήσουν δεξιότητες αυτοελέγχου, ούτε να μάθουν κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς και να λειτουργούν στα πλαίσια λογικών ορίων,
- φθείρει την πολύτιμη σχέση γονιού-παιδιού, αφού ο γονιός παύει να αποτελεί βάση και καταφύγιο ασφαλείας για το παιδί του, και αυτό δημιουργεί αισθήματα ανασφάλειας και αβοηθησιας στα παιδιά, οπότε νιώθουν εκτεθειμένα και απροστάτευτα.
Κατά προέκταση, η χρήση ψυχολογικού ελέγχου αυξάνει τα συναισθηματικά προβλήματα των παιδιών και η συμπεριφορά τους χειροτερεύει.
Όλα αυτά περί ψυχολογικού ελέγχου είναι επιστημονικά τεκμηριωμένα, όπως είναι και άλλες υγιείς μέθοδοι διαχείρισης της συμπεριφοράς τους, που αποτρέπουν όλες αυτές τις επιβλαβείς συνέπειες και στις οποίες δεκάδες γονείς εκπαιδεύονται κάθε χρόνο, μέσω ζωντανής καθοδήγησης από ψυχολόγο στα πλαίσια παιχνιδιού με το παιδί τους.
Έβελ Νεοκλέους (M.A, B.A., Hons)
Εγγεγραμμένος Εκπαιδευτικός Ψυχολόγος
Ο ψυχολογικός έλεγχος είναι πάντα κάτι το αρνητικό; Για παράδειγμα, η χρήση κινήτρων και αντι-κινήτρων με σκοπό την αλλαγή συμπεριφοράς δεν είναι μορφή ψυχολογικού ελέγχου;